Waarom krijgen zwarte trainers geen kans in het voetbal?
“Er zijn ongeveer 500 spelers in de Premier League, een derde van de spelers zijn zwart en we hebben niemand die ons vertegenwoordigt in de hoge posities in het voetbal en niemand die ons vertegenwoordigt in de coaching staf”, aldus Raheem Sterling. Onlangs bleek uit onderzoek van het FARE Network dat het gaat om een probleem dat zichtbaar is onder meer in Europa, Zuid-Amerika en in de Verenigde Staten. Waar zijn de zwarte coaches? Er zijn er genoeg met de diploma’s en kwalificaties, maar waarom zijn ze niet in staat om hogere, of coaching-, posities te bemachtigen? Reden: Er is niet alleen een glazen plafond voor vrouwen in sport, maar ook voor zwarte coaches in het voetbal. Zegt zo ook Clarence Seedorf.
Maandag 22 februari plaatste de NOS een artikel over Clarence Seedorf. Clarence Seedorf zei in een interview met de Italiaanse sportkrant Gazzetta dello Sport dat “er geen gelijke kansen zijn voor coaches. De cijfers spreken voor zich: nergens zie je zwarte mensen in de hoogste posities in het voetbal”. Seedorf noemt daarbij de voorbeelden van Patrick Vieira en Thierry Henry die net als hem, geen kansen krijgen bij een Europese topclub en daarom in Amerika en Canada werken. Seedorf pleit voor verandering; “iedereen, met name degenen die in die positie zijn, moet de verantwoordelijkheid voelen om een prestatiegerichte wereld te creëren. De deuren zouden daarbij voor iedereen open moeten staan, tenminste, als men streeft naar topprestaties. Omdat uit diversiteit de beste resultaten kunnen komen.”
Uit de reacties op de tweet van de NOS met het artikel over Seedorf blijkt dat niet iedereen zich er bewust van is dat er een glazen plafond bestaat. Maar een enkele bevestigde dat het inderdaad wel gek was dat Henk Fraser van Sparta Rotterdam de enige trainer van kleur was. De grote meerderheid van de reacties ging over dat Seedorf dan wel niet goed genoeg zou zijn voor een positie en waarom had hij dan een kans gehad bij AC Milan? En er waren zelfs een aantal reacties die vonden dat zwarte mensen tegenwoordig overal racisme in zien. Hieruit kun je concluderen dat ondanks al het anti-racisme werk in het voetbal, er nog steeds een grote blinke vlek is als het komt tot gelijke kansen voor trainers van kleur.
Vooroordelen
Uit een artikel van One World blijkt dat ook oud-profvoetballer Alami Ahannach met hetzelfde probleem te maken heeft. “[Ahannach] was een paar jaar geleden bijna trainer van een topclub in het amateurvoetbal geworden. ‘Ik had een positief eerste gesprek met het bestuur van de club, maar na het tweede gesprek bleek dat ik de job toch niet zou krijgen. Er werd me medegedeeld dat de achterban van de club niet zat te wachten op ‘een buitenlander’ als trainer.’ De ervaring van Ahannach staat niet op zichzelf.”
Hoe komt het dat maar 4% van alle coaches niet wit is? Dit vroeg ook Dr. Jacco van Sterkenburg van de Erasmus Universiteit in Rotterdam zich af. Van Sterkenburg doet al meer dan 20 jaar onderzoek naar racisme in sport. Ondanks dat voetbalbonden meer inzetten op diversiteit is dit percentage amper gegroeid en volgens van Sterkenburg komt dit door vooroordelen die bestaan over zwarte voetballers – en zwarte mensen, – dat zei ongeschikt zouden zijn voor leiderschapsposities. Deze vooroordelen creëren deels een glazen plafond, wat vervolgens weer leidt tot te weinig coaches van kleur die doorbreken, wat weer als gevolg heeft dat er te weinig rolmodellen zijn voor jonge mensen van kleur. Dat het glazen plafond bestaat, erkend ook Mbo Mpenza, voormalig Belgisch international. Tijdens een event van FARE beaamde hij dat hij vaak het gevoel had achter de startlijn te moeten starten.
Maar hoe komen we af van het glazen plafond? Volgens Humberto Tan moeten we vooral luisteren naar verhalen van zwarte coaches over waar zij tegen aan lopen en als ze zich uitspreken, dan moeten we dit niet afdoen als ‘dat is hun eigen ervaring’. Ook moeten voetbalbonden zich er bewust van zijn dat er zoiets bestaat als het glazen plafond en dus meer focussen op het creëren van een gelijk speelveld, door middel van transparantie bij sollicitatiegesprekken. Bijvoorbeeld, zijn er kandidaten van kleur uitgenodigd voor een gesprek en het geven van toelichten waarom zij niet of wel gekozen worden voor een positie. Volgens Mbo Mpenza heeft ook de media een belangrijke rol in bewustwording over gebrek aan diversiteit. Er wordt te weinig over gesproken en als er dan over wordt gesproken, dan weten mensen er vaak te weinig van. Bijvoorbeeld het artikel van de NOS. Het is belangrijk dat Seedorf een platform krijgt om zijn stem te laten horen, maar door te weinig duiding van het probleem waar Seedorf mee heeft te maken, wordt het onderwerp te kort gedaan.
